Quê hương là nơi đưa chân những người con xa nhà lên thành thị để làm ăn để học tập mà chẳng biết đến khi nào mới về cũng chẳng biết lên thành thị sẽ như thế nào, là nơi mà mỗi người con, người xa quê đều nhớ đến và mong muốn tìm về. Lựa chọn một nguồn lực để phân tích ảnh hưởng của nó tới phát triển kinh tế - xã hội - Lời giải bài tập Địa lí lớp 10 Cánh diều chi tiết giúp học sinh dễ dàng làm bài tập Địa lí 10. 🔴 CHẾ KHANH Kính chúc qúy vị thật nhiều sức khoẻ!Qúy vị Gặp những chuyện ĐỘC LẠ-TÂM LINH hoặc những CĂN BỆNH LẠ-những mảnh ĐỜI BẤT HẠNH cần Thống kê về clip về Chủ Tịch Về Quê Tìm Em Trai Thất Lạc Sau Bao Nhiêu Năm Xa Cách Và Cái Kết Bất Ngờ - Tập 1. Video "Chủ Tịch Về Quê Tìm Em Trai Thất Lạc Sau Bao Nhiêu Năm Xa Cách Và Cái Kết Bất Ngờ - Tập 1" đã có 116911 lượt view, được like 1310 lần, đánh giá 5.00 Truyện ma có thật pháp sư làng quê hay Quàng A Tũn diễn đọc : Pháp sư Đen 5 | Kiếp Nạn Yêu Tinh | Truyện ma Quàng A Tũn- Tác giả : #DiễmHằng, #NamKun - Fb Fast Money. Tiếng Việt lớp 4 Tập 1 Kết nối tri thứcTrước ngày xa quê lớp 4A. Vận dụngB. Đọc văn bản Trước ngày xa quêC. Trả lời câu hỏi bài Trước ngày xa quêCâu 1 trang 67 Tiếng Việt lớp 4 Kết nối tri thức Tập 1Câu 2 trang 67 Tiếng Việt lớp 4 Kết nối tri thức Tập 1Câu 3 trang 67 Tiếng Việt lớp 4 Kết nối tri thức Tập 1Câu 4 trang 67 Tiếng Việt lớp 4 Kết nối tri thức Tập 1Câu 5 trang 67 Tiếng Việt lớp 4 Kết nối tri thức Tập 1D. Luyện tập theo văn bản đọcCâu 1 trang 67 Tiếng Việt lớp 4 Kết nối tri thức Tập 1Câu 2 trang 67 Tiếng Việt lớp 4 Kết nối tri thức Tập 1Đọc Trước ngày xa quê lớp 4 trang 66 Kết nối tri thức gồm có phần yêu cầu, phần đáp án chuẩn và phần giải thích, hướng dẫn chi tiết cho từng câu hỏi có trong cuốn SGK Tiếng Việt lớp 4 tập 1 thuộc bộ sách Kết nối tri quyền thuộc về VnDoc Nghiêm cấm sao chép dưới mọi hình thức!A. Vận dụngEm thường nói gì khi gặp gỡ hoặc tạm biệt một người em yêu quý?Trả lờiMẫu- Khi gặp gỡ một người em yêu quýHỏi thăm sức khỏe và những điều họ đã trải quaKể về những điều thú vị bản thân đã gặp và muốn chia sẻ với người đóNhững cảm xúc vui vẻ, hạnh phúc khi được gặp người đó- Khi tạm biệt một người em yêu quýNhững cảm xúc buồn bã, nuối tiếc, bịn rịn khi phải chia xa người đóHứa hẹn về lần gặp mặt sắp tới và cách liên lạc qua điện thoại, gmail, facebook...B. Đọc văn bản Trước ngày xa quêTRƯỚC NGÀY XA QUÊBố quyết định cho tôi lên thành phố học. Nghe bố nói, tôi và khóc như khi bị đòn oan. Tôi không muốn đi nhưng vẫn phải chuẩn bị lên trước ngày xa quê, các bạn đến chơi tiễn tôi, cả thầy giáo của tôi nữa. Khác hẳn mọi khi, chúng tôi chẳng mấy đứa cười đùa, kẹo cũng chẳng ăn. Trong khi thầy giáo ngồi nói chuyện với bố mẹ tôi, chúng tôi thầm nhắc lại những trò nghịch ngợm vừa qua và ngẩn ngơ hỏi nhau thành phố nơi tôi sắp đến như thế nào, có giống quê mình không... Tôi biết nơi đó có những chiếc xe sang trọng phóng vun vút trên đường nhựa phẳng lì. Nhưng nơi ấy thật xa lạ. Quê tôi ở đây, con đường làng gồ ghề, vàng óng rơm mùa gặt, những lùm cây giấu đầy quả ổi, quả mâm xôi chín mọng. Nước mắt tôi ứa ra. Không, tôi không thích đi. Tôi chỉ muốn được ở đây giữa các bạn và thầy giáo. Như đoán được ý nghĩ của tôi, thầy đến bên lau nước mắt cho tôi, xoa đầu tôi và cúi xuống nắm lấy hai bàn tay tôi– Bao giờ nghỉ hè, em sẽ lại được về đây chơi với thầy và các chia tay kéo dài mãi đến khi trời tối mịt. Chúng tôi còn muốn ngồi với nhau nữa nhưng thầy nhắc các bạn phải về để mai tôi lên đường sớm. Tôi muốn nói điều gì đó với thầy và các bạn nhưng không sao nói nổi. Vậy là tôi phải xa quê, nơi tôi đã từng đội nắng đội gió mà lớn lên với tình thương yêu vô hạn.Theo Kao SơnTừ ngữ Sử dụng từ điển để tìm nghĩa của các từ nghịch ngợm, gồ ngợm hay nghịch, thích nghịch nói khái quátgồ ghề có nhiều chỗ nhô cao lên một cách không đều trên bề mặtC. Trả lời câu hỏi bài Trước ngày xa quêCâu 1 trang 67 Tiếng Việt lớp 4 Kết nối tri thức Tập 1Tìm chi tiết thể hiện cảm xúc của bạn nhỏ khi biết tin sẽ chuyển lên thành phố họcCâu 2 trang 67 Tiếng Việt lớp 4 Kết nối tri thức Tập 1Buổi chia tay của bạn nhỏ với thầy giáo và các bạn có gì đặc biệt?Câu 3 trang 67 Tiếng Việt lớp 4 Kết nối tri thức Tập 1Hình ảnh quê hương hiện lên trong tâm trí của bạn nhỏ như thế nào trước ngày xa quê?Câu 4 trang 67 Tiếng Việt lớp 4 Kết nối tri thức Tập 1Nếu được dự buổi chia tay, em sẽ nói gì với bạn nhỏ?Câu 5 trang 67 Tiếng Việt lớp 4 Kết nối tri thức Tập 1Theo em, tác giả muốn nói điều gì qua câu chuyện trên?D. Luyện tập theo văn bản đọcCâu 1 trang 67 Tiếng Việt lớp 4 Kết nối tri thức Tập 1Tìm trong bài đọc những động từ thể hiện cảm xúc của các bạn nhỏCâu 2 trang 67 Tiếng Việt lớp 4 Kết nối tri thức Tập 1Đặt 2 – 3 câu nêu tình cảm của em đối với quê hương, trong đó có sử dụng động từ thể hiện cảm Tiếp theo Viết Trả bài văn kể lại một câu chuyệnNgoài Đọc Trước ngày xa quê lớp 4 trang 66 ra, mời các em học sinh, các thầy cô và quý phụ huynh tham khảo thêm các tài liệu học tập hay khác của môn Tiếng Việt lớp 4 do đội ngũ giáo viên VnDoc biên soạn. Gồm Giải sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 4 Kết nối, Giải vở bài tập Tiếng Việt lớp 4 Kết nối, Văn mẫu lớp 4 Sách mới và Kể chuyện lớp 4 Sách mới. Cùng với đó là các bài tập ôn luyện từ cơ bản đến nâng cao tại Luyện từ và câu lớp 4 Sách mới, Trắc nghiệm Tiếng Việt lớp 4 Online và Đề kiểm tra cuối tuần Tiếng Việt lớp 4 Sách mới. Chúc các em đạt thành tích học tập tốt. Hướng dẫn giải và trả lời câu hỏi trong bài Quê hương lớp 7 trang 74 Tập 1 bộ sách Kết nối tri thức chính xác nhất, mời các em học sinh và phụ huynh tham khảo. Soạn Ngữ văn lớp 7 Bài Quê hương trang 74 Kết nối tri thức * Sau khi đọc Nội dung chính Bài thơ “Quê hương” là kỉ niệm sâu đậm thời niên thiếu của tác giả Tế Hanh với vùng quê chài lưới của mình. Bài thơ được viết bằng tất cả tấm lòng yêu mến thiên nhiên thơ mộng và hùng tráng, yêu mến những con người lao động cần cù. Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc Câu 1 trang 74 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - Những chi tiết có thể giúp em nhận biết quê hương của tác giả là một làng chài ven biển + Làng tôi ở làm nghề chài lưới nước bao vây cách biển nửa ngày sông + Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá + Ồn ào trên bến đỗ/ dân làng đón ghe về… Câu 2 SGK trang 74 Ngữ văn lớp 7 Tập 1 Một số biện pháp tu từ được tác giả sử dụng để miêu tả hình ảnh con thuyền lúc ra khơi + So sánh chiếc thuyền nhẹ băng như con tuấn mã/ cánh buồm giương to như mảnh hồn làng => Sự mạnh mẽ của con thuyền ra khơi được ví như con tuấn mã, thể hiện niềm vui và phấn khởi của những người dân chài. Khí thế băng tới vô cùng dũng mãnh của con thuyền toát lên một sức sống tràn trề, đầy nhiệt huyết. Vượt lên sóng. Vượt lên gió. + Nhân hóa, hoán dụ Rướn thân trắng bao la thu góp gió=> cánh buồm được nhân hóa mang những đặc điểm của con người rướn, thu góp. Biện pháp hoán dụ lấy dấu hiệu của sự vật “thân trắng” để nhận biết sự vật “cánh buồm”=> sự mạnh mẽ vượt biển khơi của con thuyền, cánh buồm hay cũng chính là tâm thế của con người ra khơi phán khởi mạnh mẽ. Câu 3 trang 74 SGK Ngữ văn 7 Tập 1 - Câu thơ đầu tiên người đọc ấn tượng với làn da ngăm rám nắng. Đó là bút pháp tả thực, những người dân phơi nắng phơi gió ngoài biển khơi nên có một làn da khỏe mạnh, không lẫn vào đâu được. - Câu thớ thứ hai được tả theo bút pháp lãng mạn thân hình nồng thở vị xa xăm Thân hình vạm vỡ của người dân chài thấm đẫm hơi thở của biển cả nồng mặn vị muối của đại dương bao la. Cái độc đáo của câu thơ là gợi cả linh hồn và tầm vóc của con người biển cả. Trong câu thơ này tác giả sử dụng biện pháp ẩn dụ thể hiện cảm nhận bằng xúc giác vị, cái vốn chỉ được cảm nhận bằng thị giác thân hình. - Câu thơ ba và bốn miêu tả về con thuyền nằm im trên bến đỗ cũng là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo, toát lên vẻ mặn mòi của biển, thấm đượm xúc cảm bâng khuâng thương nhớ của người con xa quê hương. Trong câu thơ này tác giả tiếp tục sử dụng biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác chất muối thấm dần chúng ta cảm nhận bằng thị giác và cảm giác nhưng ở đây nhà thơ nghe được sự thấm tháp đó. Nhà thơ không chỉ thấy con thuyền nằm im trên bến mà còn thấy cả sự mệt mỏi của nó. Cũng như dân chài, con thuyền có vị mặn của nước biển, con thuyền như đang lắng nghe chất muối của đại dương đang thấm trong từng thớ vỏ của nó. Thuyền trở nên có hồn hơn, nó không còn là một vật vô tri vô giác nữa mà đã trở thành người bạn của ngư dân. Câu 4 trang 74 SGI Ngữ văn lớp 7 Tập 1 Vẻ đẹp nào của con người và cuộc sống nơi làng chài - Cảnh đánh bắt cá trên biển + Không gian, thời gian 1 buổi sớm trời trong, gió nhẹ ⇒ điều kiện thuận lợi để ra khơi. + Hình ảnh chiếc thuyền đánh cá dũng mãnh vượt biển, thể hiện qua các động từ mạnh “hăng”, “phăng”, “mạnh mẽ vượt” và phép so sánh “như con tuấn mã” + Hình ảnh cánh buồm giữa biển khơi con thuyền như linh hồn của người dân làng chài, nổi bật trên nền trời bao la rộng lớn ngoài biển khơi. ⇒ Khung cảnh tuyệt đẹp, trần đầy sức sống, sự tươi mới, hứa hẹn một ngày ra khơi thắng lợi. - Cảnh con thuyền trở về + Người dân tấp nập, hớn hở với thành quả của 1 ngày đánh bắt + Hình ảnh người dân chài làn da “ngăm rám nắng” , thân hình “nồng thở vị xa xăm” ⇒ khỏe mạnh, đậm chất miền biển, đầy lãng mạn với “vị xa xăm” – vị của biển khơi, của muối, của gió biển – đặc trưng cho người dân chài. + Hình ảnh con thuyền động từ nhân hóa “mỏi”, “nằm”, “nghe”,… con thuyền như một con người lao động, biết tự cảm nhận thân thể của mình sau một ngày lao động mệt mỏi. ⇒ Bức tranh tươi sáng, sinh động về một làng quê miền biển và hình ảnh khỏe khoắn, tràn đầy sức sống, tinh thần lao động của người dân làng chài. Câu 5 trang 74 Ngữ văn lớp 7 Tập 1 SGK Quê hương là một trong những kiệt tác của nhà thơ Tế Hanh, thông qua bài thơ tác giả đã thể hiện được nỗi nhớ quê tha thiết với một tình yêu thủy chung, gắn bó với nơi đã bao bọc mình. Nỗi nhớ quê hương thiết tha của tác giả được bộc lộ rõ nét qua màu xanh của nước, màu bạc của cá, màu trắng của cánh buồm, con thuyền như những con tuấn mã mạnh mẽ ra khơi… Đó là tất cả những gì thuộc về làng quê ven biển, những đường nét, màu sắc bình dị, thân thuộc và đặc trưng. Phải là người gắn bó sâu nặng, yêu quê tha thiết thì mới có những cảm nhận chính xác đến vậy. Không chỉ có nhìn nhận bằng mắt mà chất quê hương còn được cảm nhận bằng vị giác “mùi nồng mặn”, đó là mùi của biển khơi, cá tôm, mùi của con người, một hương vị đặc trưng của quê hương miền biển. Câu cảm thán cuối bài như một lời nói thốt ra từ chính trái tim của người con xa quê với một tình yêu thủy chung, gắn bó với nơi đã bao bọc mình “tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá!” ►►CLICK NGAY vào nút TẢI VỀ dưới đây để tải về Soạn Văn 7 Bài Quê hương trang 74 Tập 1 - Kết nối tri thức file PDF hoàn toàn miễn phí. The Destiny Of White SnakeNgày cuối để xem trên VieON 14/06Truyền Thuyết Bạch Xà - The Destiny Of White SnakeTruyền Thuyết Bạch Xà là bộ phim kể về cuộc đời và mối tình của tiểu bạch xà tên Bạch Yêu Yêu Dương Tử đóng. Bạch Yêu Yêu du ngoạn vô tình gặp Hứa Tuyên Nhậm Gia Luân đóng và sư muội Lãnh Ngưng Hà Đỗ Quyên đóng hành y cứu người trong buổi lễ hoa đào và đem lòng yêu mến anh. Tuy nhiên, trải qua thời gian tươi đẹp ngắn ngủi, Hứa Tuyên bị bệnh nặng khiến Bạch Yêu Yêu phải trộm tiên thảo và vi phạm thiên quy không được phép gặp lại Hứa Tuyên. Lại nói đến Hứa Tuyên, sau khi khỏi bệnh thì ổng nhớ ra chuyện cũ, một thân một mình đi tìm Yêu sách tậpTập 2. Trộm đào tiên45phTiểu Bạch Dương Tử bị quân lính thiên đình trừng phạt vì tội ăn cắp đào 3. Động tình45phTiểu Bạch Dương Tử vì Tử Tuyên Nhậm Gia Luân mà lấy trộm đan 4. Đèn tụ hồn46phTiểu Bạch Dương Tử muốn cứu Tử Tuyên nên đã cố gắng giữ đèn tụ 8. Mai mối46phTử Tuyên cảm thấy lo lắng khi tỷ tỷ của mình nói sẽ mai mối hôn sự tốt cho Tiểu 10. Vết chấm đỏ46phÔn yêu tấn công cơ thể người, hấp thu khí huyết và lan truyền dịch 11. Minh oan45phTiểu Bạch thêm nước truy hồn vào trong đan dược để buộc chặt thần thức của Hứa 15. Yêu khí45phHứa Tuyên bị ép phải lấy Lãnh Ngưng khiến cho Tiểu Bạch đứng ngồi không 16. Ngày đại hôn45phTiểu Bạch rơi nước mắt khi thấy Hứa Tuyên và Lãnh Ngưng bái đường thành 22. Kim Sơn Tự46phTiểu Bạch nói với Tiểu Thanh rằng lần này cô đã hiểu được tâm ý của Hứa Tuyên xuất cho bạnNhất Dạ Tân NươngKhông muốn trở thành phu nhân của hải tặc, Hoa Dung bỏ trốn trong ngày đại hôn nhưng hải tặc Tần Thượng Thành nhất quyết theo đuổi nương tửTrầm Hương Như TiếtChuyện tình đau thương giữa đóa sen Thượng cổ quý giá Nhan Đạm Dương Tử cùng Ứng Uyên Đế Quân Thành Nghị của Thiên Giao Ký Phần 1Người cá Trường Ý vì muốn cứu công chúa mà bị nàng bắt lên bờ làm nô lệ, nữ ngự yêu sư Kỷ Vân Hoà vì đồng cảm mà quyết định giải thoát cho Ngư Truyền KỳHồng Lăng là cá chép tu luyện nhiều năm, gặp gỡ và phải lòng Trương Trân, một thư sinh điển trai. Chuyện tình giữa người và yêu này sẽ ra sao?Mối Tình Đầu Của Đại Nhân Thiên TuếMột mối tình vấn vương nhiều đời nhiều kiếp của hồ ly si tình Tĩnh Đình và người tình ngàn năm Tuệ Nhan. Phim có sự góp mặt của Hoàng Cảnh DuBí Mật Nàng Hồ LyBusba vốn chỉ muốn đùa giỡn tình cảm của đàn ông nhưng từ khi gặp Neur, cô hoàn toàn thay đổi, đã quyết tâm chinh phục trái tim chàng trai nàyYêu Trong Đau ThươngMột tài phiệt nghiện bạo hành vợ. Nhờ giải phẫu thẩm mỹ người vợ thay đổi diện mạo sống với danh tính mới, thoát khỏi sự thao túng của người chồngCuộc Đời MớiTetsuro tình cờ gặp một chàng trai vô gia cư ở bên sông, cho cậu về nhà ở nhờ và làm việc tại cửa hàng gỗ. Từ đây, chàng trai có một cuộc đời mớiTiêu MônAn Thuận bị kẻ gian hãm hại phải bỏ kinh thành, vô tình gặp và yêu Dao Đình, nhưng tiêu sư và phổ thỉ không thể bên nhau. Liệu họ có vượt rào?Tiệm Cà Phê Hoàng TửEun Chan giả trai vào làm tại tiệm cà phê của một thiếu gia nhà giàu. Câu chuyện bỗng rối ren khi cậu chủ thấy nhớ cậu nhân viên xinh trai đến lạThượng ThựcTử Khâm được tuyển vào cung, quyết trở thành bậc thầy ẩm thực. Nàng gặp và phải lòng Chiêm Cơ, viết nên chuyện tình đầy cảm xúc chốn Hoàng cungChuyện Tình Ở BarcelonaTrong kỳ nghỉ tại Barcelona, đôi bạn thân Vicky và Cristina vô tình gặp và bị quyến rũ bởi anh chàng họa sĩ Antonio, 1 chuyện tình tay ba bắt đầuLễ Tình Nhân Ngọt NgàoBộ phim lãng mạn hài hước kể về câu chuyện tình yêu nhiều cung bật cảm xúc đan xen của các cặp đôi trong ngày lễ tình nhân ngọt ngào ở Trai Mới Của Em Là MaTrong lúc tuyệt vọng vì chia tay gã tồi Rang, Som gặp được một chàng trai luôn quan tâm và yêu cô say đắm, nhưng nào ngờ anh là một hồn maHộ TâmYêu long Thiên Diệu bị người mà hắn yêu là Tố Ảnh hãm hại trong hôn lễ. Thiên Diệu nén đau lấy vảy hộ tâm ném đi, không cho nàng ta toại nguyện ý Ca HànhLiễu Sao từ nhỏ đã bị cha mẹ cấm túc trong phủ. Năm 8 tuổi Liễu Sao gặp gỡ một người thần bí, cô đã dùng ba ngày vui chơi để chuyển đổi vận TraiGặp gỡ và có ấn tượng tốt về nhau, định mệnh bằng cách nào đó đã đưa Jin Huyk vào làm tại khách sạn nơi thiên kim tiểu thư Soo Huyn làm giám Niên Ca HànhLôi Vô Kiệt lần đầu ra giang hồ hành hiệp trượng nghĩa đã gặp phải sự cố, bắt buộc phải cùng Tiêu Sắt đến thành Tuyết Nguyệt để vay tiền trả Nguyệt Tẫn MinhTam giới dưới sự thống trị tàn bạo của ma thần Đạm Đài Tẫn khiến tất cả lầm than. Để cứu chúng sinh, Lê Tô Tô quyết định thực hiện nhiệm vụ nguy ChủHải Đường có nhiệm vụ thâm nhập vào một tổ chức tội phạm để giúp cảnh sát triệt phá đường dây buôn bán ma túy, mở ra một cuộc chiến gay Mật Của Hạnh PhúcCon gái bà Tề ly hôn, không giành được quyền nuôi con. Sợ cháu ngoại sống lạc lõng, bà Tề cải trang, đổi thân phận vào nhà con rể cũ làm bảo mẫuBình luậnHãy đăng ký tài khoản để chia sẻ bình luận của bạn091***383Tiếc cho cặp phụ Tề Tiêu vs Tiểu Thanh 😌😌Tường Vân thích DTử với GLuân mà gặp phim nàyಥ‿ಥTThao Cutii1 bộ phim lấy rất nhiều nước mắt của tui😊084***738hứa tuyên nhất định tới mà096***439phim hay, kết vẫn về bên nhau mà!036***620cặp chính thì k rơi giọt nước mắt nào, mà lại tốn rất nhiều nước mắt với cặp phụ với yêu nhiên mình lại thích yêu lại quá 🤧🤧🤧Ngô Quỳnhthích yêu đế quá điPhạm Minhmuốn đem nướng con rắn ghê, toàn phá hoạiTii's Na'sủa cho e hỏi có sống bên nhau trọn đời hkXem Truyền Thuyết Bạch Xà - The Destiny Of White Snake - 61 Tập của Trung Quốc có sự tham gia của Lưu Học Nghĩa, Triệu Nhã Chi, Nhậm Gia Luân, Lưu Gia Linh, Lý Mạn. Thuộc thể loại Phim bộ SonyOutros Nomes Xperia XA1, Xperia XA1 DualLancamento 01/02/2017Display Operacional Android OreoCâmera Primária 23 MPGravação de Vídeo 1080pResolução 720 x 1280pxCapacidade 32 GB, 3 GB RAMCartão de Memória microSD até 256 GBTecnologia de Rede GSM / HSPA / LTE TÌM HIỂU QUÊ CHA ĐẤT TỔ Tập 1 Tác giả Le MT Ông Le MT gọi ông Nguyễn Công Luận Võ Bị K-12, thân phụ cô Nguyễn Hà Tường Anh là "Niên trưởng". Ông là sĩ quan quân đội VHCH, từng viết văn, viết báo Chính Luận? Diều Hâu?. Ông theo cụ Nguyễn Văn Cử thân phụ của phi công Nguyễn Văn Cử vào Nam năm 1954, là đàn em của ông Nguyễn Công Luận. Năm đó ông Le MT 16 tuổi, ông Nguyễn Công Luận 17 tuổi theo lời kể của gia đình. Ông và ông Nguyễn Công Luận làm ở Ủy ban tiếp quản người di cư. Bài viết nhằm cung cấp kiến thức về Làng, Thôn... ở miền Bắc tập trung vào khu vực Hà Nội, Nam Định, Thái Bình... là những khu vực đông đảo người di cư vào Nam năm 1954. Mong muốn là giúp những bạn trẻ hiểu rõ hơn về nơi mà ông bà, cha mẹ các bạn từng sinh sống trước khi vào Nam. Trước khi viết, để tôi khoanh vùng cho kỹ. Bài này nói về khu vực miền Bắc, các khái niệm, định nghĩa trong này không thể đúng cho toàn bộ nước Việt Nam. Ngay cả khi vào tới Thanh Hóa, Nghệ Tĩnh thì đã khác rồi. Về mặt thời gian thì khung của bài viết là từ thời vua Minh Mạng tới thời Pháp, rồi 1945, 1954 miền Bắc cho tới thời điểm hiện tại. 𝐶𝑎́𝑐 𝑣𝑖́ 𝑑𝑢̣ 𝑠𝑒̃ đ𝑢̛𝑜̛̣𝑐 𝑙𝑎̂́𝑦 𝑟𝑎 𝑡𝑢̛̀ 𝑁𝑎𝑚 Đ𝑖̣𝑛ℎ ℎ𝑜𝑎̣̆𝑐 𝐻𝑎̀ Đ𝑜̂𝑛𝑔. 𝐾ℎ𝑜̂𝑛𝑔 𝑝ℎ𝑎̉𝑖 𝑑𝑜 𝑡𝑜̂𝑖 𝑢̛𝑢 𝑡𝑖𝑒̂𝑛 𝑞𝑢𝑒̂ 𝑡𝑜̂𝑖 𝑚𝑎̀ 𝑣𝑖̀ 𝑚𝑎𝑦 𝑚𝑎̆́𝑛 𝑙𝑎̀ 𝑐𝑎́𝑐 𝑣𝑢̀𝑛𝑔 𝑛𝑎̀𝑦 𝑐𝑜̀𝑛 𝑔𝑖𝑢̛̃ 𝑙𝑎̣𝑖 đ𝑢̛𝑜̛̣𝑐 𝑛ℎ𝑖𝑒̂̀𝑢 𝑡𝑎̀𝑖 𝑙𝑖𝑒̣̂𝑢 𝑛ℎ𝑎̂́𝑡. 𝑁ℎ𝑢̛̃𝑛𝑔 𝑡𝑎̀𝑖 𝑙𝑖𝑒̣̂𝑢 𝑡𝑢̛̀ 𝑡ℎ𝑜̛̀𝑖 𝑣𝑢𝑎 𝑀𝑖𝑛ℎ 𝑀𝑎̣𝑛𝑔, 𝑡𝑎̀𝑖 𝑙𝑖𝑒̣̂𝑢 𝑐𝑢̉𝑎 𝑃ℎ𝑢̉ 𝑇ℎ𝑜̂́𝑛𝑔 𝑆𝑢̛́ 𝐵𝑎̆́𝑐 𝐾𝑦̀, 𝑐𝑎́𝑐 𝑡𝑎̀𝑖 𝑙𝑖𝑒̣̂𝑢 𝑜̛̉ 𝐿𝑎̀𝑛𝑔 𝑣𝑎̀ 𝑐𝑎̉ 𝐺𝑖𝑎 𝑝ℎ𝑎̉ 𝑛𝑢̛̃𝑎. 𝑂̛̉ 𝑞𝑢𝑒̂, 𝑘ℎ𝑜̂𝑛𝑔 𝑑𝑒̂̃ 𝑥𝑖𝑛 𝑛𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 𝑡𝑎 𝑐ℎ𝑜 đ𝑜̣𝑐 𝐺𝑖𝑎 𝑝ℎ𝑎̉ đ𝑢̛𝑜̛̣𝑐 𝑣𝑖̀ đ𝑜̂𝑖 𝑘ℎ𝑖 ℎ𝑜̣ 𝑐ℎ𝑒́𝑝 𝑛ℎ𝑢̛̃𝑛𝑔 đ𝑖𝑒̂̀𝑢 𝑟𝑖𝑒̂𝑛𝑔 𝑡𝑢̛ 𝑣𝑎̀𝑜 đ𝑎̂́𝑦. 𝗟𝗮̀𝗻𝗴 𝗵𝗮𝘆 𝗹𝗮̀ 𝗧𝗵𝗼̂𝗻? Những câu hỏi như vậy không đơn giản. Vì vậy đầu tiên tôi sẽ định nghĩa, giải thích một cách tổng quan trước khi đi sâu vào chi tiết. Sau khi có được bức tranh tổng quan, chúng ta mới có thể nói tới các phong tục tập quán một cách có ý nghĩa, có thể "suy vào mình", liên hệ với bản thân, gia đình mình. Trước tiên nói về chữ Làng. Chữ Làng giống như "Ngã 3 Ông Tạ". Nói tới Làng ai cũng biết là một đơn vị dân cư sinh sống, được bao bọc bởi những lũy tre, có một đình làng, giếng làng, ao làng... Tuy nhiên, Làng là từ dân gian. Làng không phải là một từ dùng trong quản lý hành chính. Trong cuốn Các Trấn Tổng Xã Danh Bị Lãm 1810-1813 thì đơn vị quản lý cấp nhỏ nhất là Xã. Vào thời đó, đôi khi Xã chỉ có 10 người. Ở mặt văn hóa, người ta dùng chữ Làng. Ở mặt hành chính, người ta dùng chữ Thôn, Xã. Nếu quý vị đọc các văn bản của Vua, sẽ thấy Thôn. Người Pháp có nhu cầu quản lý cấp thấp hơn. Phủ Thống Sứ Bắc Kỳ năm 1926 gửi văn bản ra yêu cầu Tỉnh phải nộp lên danh sách các Phủ, Huyện / Châu, Tổng, Xã, và cả Bản, Thôn, Xóm. 𝗧𝗮̣𝗶 𝘀𝗮𝗼 𝗰𝗼́ 𝗰𝗮̂𝘂 𝗣𝗵𝗲́𝗽 𝗩𝘂𝗮 𝗧𝗵𝘂𝗮 𝗟𝗲̣̂ 𝗟𝗮̀𝗻𝗴? Theo tôi thì không phải là Phép Vua thua Lệ Làng mà đúng nghĩa của câu đó là Phép Vua dừng lại tại cổng Làng. Vua, nếu dùng thời Minh Mạng làm ví dụ, chỉ quản lý từ Tỉnh tới Phủ, Châu, Huyện và sau cùng là Xã. Ví dụ như Vua nói Xã này có bằng đấy hộ đinh, bằng đấy ruộng thì nộp sưu thuế như vầy. Vua sẽ không làm thống kê dân số hàng năm được mà chỉ khoán đại khái như thế. Quan Huyện là người coi một Huyện sẽ phải làm việc với Lý Trưởng của Xã để thu thuế. Làng mà đông dân lên thì dư ngân quỹ, còn như mất người, thiếu người thì... ráng chịu. Đó là mặt kinh tế. Ở mặt luật pháp, vì Vua không quản lý được tới cấp độ "nhân khẩu" nên trừ khi là các tội phản nghịch, bị truy nã... nói nôm na là "phải ra tòa án quân sự", bằng không thì ở mặt Dân sự, Làng phải tự giải quyết. Đánh ghen, ngoại tình, trộm trâu, giết nhau vì có thù oán, cứu trợ, tương tế... Tất cả những việc ấy Làng phải tự giải quyết và đều viết lại báo cáo, nộp cho quan Huyện. Vì thế Phép Vua dừng lại ở Cổng Làng chứ không phải Làng dám cãi lại Vua. Chứ để người ta hiểu lầm, cho rằng ở Việt Nam mình không có luật lệ gì cả, cỡ Vua mà phải thua Làng thì theo tôi là không nên. 𝗩𝗮̣̂𝘆 𝗧𝗵𝗼̂𝗻, 𝗫𝗼́𝗺, 𝗣𝗵𝘂̛𝗼̛̀𝗻𝗴... 𝗹𝗮̀ 𝗴𝗶̀? Việc quản lý hành chính ngừng lại ở cấp độ Làng, được gọi chính thức là Xã. Vậy Xã có phải Làng không? Có và không. Cách giải thích dễ nhất là dùng một ví dụ 1813 Trấn, tới Phủ, Huyện, Tổng và dưới cùng là Thôn. 1831 Tỉnh, Phủ, Huyện, Tổng, Thôn Tỉnh thay Trấn. 1898 Tỉnh, Phủ, Tổng, Xã bỏ Huyện, Xã thay cho Thôn. 1945 Tỉnh, Huyện, Xã bỏ Tổng. 1947 Tỉnh, Huyện, Xã, Thôn. Một ví dụ khác về quê ngoại của Tường Anh, cũng là quê của Tô Hiến Thành, nơi Lý Nam Đế khởi nghĩa. Các tên và địa lý bị thay đổi theo thời gian. Trang Phú Lộc, Hương Ô Diên, Huyện Vĩnh Khang thời Lý Nam Đế khởi nghĩa. Tỉnh Hà Đông, Phủ Hoài Đức, Tổng Thượng Hội, Xã Hạ Mỗ còn gọi là Mỗ Hạ. Thành phố Hà Nội, Huyện Đan Phượng, Xã Hồng Thái, Thôn Hạ Mỗ. Thành phố Hà Nội, Huyện Đan Phượng, Xã Hạ Mỗ. Những thay đổi trên một phần do Vua Minh Mạng cải cách hành chính. Ngài bỏ Trấn, Dinh, Xứ, gom lại thành Tỉnh. Tỉnh thì có Phủ, Phủ có Châu, Huyện, rồi tới Xã. Vào lúc đó Châu là một Huyện lớn. Vậy dù thay đổi ra sao thì Xã, sau này là Thôn, là đơn vị thấp nhất do chính quyền trung ương quản lý. Do những thay đổi không những danh xưng mà còn khu vực địa lý, người ta thường nhầm lẫn giữa Xã và Thôn. Ngày nay, Xã có nhiều Thôn nhưng đã từng có lúc Xã chính là Thôn. Một nhầm lẫn nữa là đôi khi người ta tra chữ Xã, Thôn trong tiếng Hán rồi dựa vào định nghĩa của người Trung Hoa mà mang qua bên Việt Nam. Nên tra cứu cẩn thận vì ông bà chúng ta không "bưng nguyên con" định nghĩa, cách áp dụng qua Việt Nam. Ví dụ như chữ Điếm điếm canh thì ở Việt Nam có nghĩa khác với bên Trung Hoa rồi. Hoặc như chữ Trại bên Trung Hoa có cả 2 nghĩa là trang trại và trại lính. Ở nước ta thời đó, Trại có nghĩa như tôi nói ở trên. Trước đó vào đời nhà Lý/Lê thì những Trấn ở xa đều bị gọi là Trại hoặc Sở, Động nếu ở trên vùng núi. 𝗫𝗼́𝗺, 𝗣𝗵𝘂̛𝗼̛̀𝗻𝗴... 𝘁𝗵𝗶̀ 𝘀𝗮𝗼? Làng thì có đường Làng là con đường chính. Trên đường Làng sẽ có những Ngõ rẽ vào trong. Dân cư khu đó được gọi là một Xóm. Phường là một Làng mà phần lớn dân làng kiếm sống chung một nghề. Riêng với nghề đánh cá thì người ta gọi là Vạn. Vì thế mới có từ Phường Tứ Chiếng Gái Giang Hồ, là một phường mà người ta tụ tập lại đông, không có một ngành nghề nhất định. Làng thì có Đình Làng. Những Vạn Làng chài cá không có đất trên bờ, người ta sẽ phải đi thuê hoặc đi mua một miếng đất của một làng nào đấy để lập ra Đình Làng. Sau 1954, miền Bắc thành lập hệ thống Hợp tác xã. Hệ thống này vô tình làm thay đổi cấu trúc quản lý ở địa phương. HTX dựa trên số người để làm việc. Vì vậy mới phát sinh ra Đội. Trong cùng một Xóm, có khi nhà mình thì Đội này mà ông hàng xóm lại Đội kia. Họ làm như vậy để phân bổ nhân lực đồng đều, chứ không thì có Xóm đông người quá, có Xóm lại không đủ. 𝑉𝑎̀𝑜 𝑡ℎ𝑜̛̀𝑖 đ𝑜́, 𝑘ℎ𝑖 𝑏𝑎̣𝑛 𝑣𝑖𝑒̂́𝑡 𝑡ℎ𝑢̛ 𝑐ℎ𝑜 𝑛𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 𝑡ℎ𝑎̂𝑛 𝑜̛̉ 𝑞𝑢𝑒̂, 𝑏𝑎̣𝑛 𝑝ℎ𝑎̉𝑖 𝑣𝑖𝑒̂́𝑡 𝑡𝑜̛́𝑖 𝑡𝑎̣̂𝑛 đ𝑜̛𝑛 𝑣𝑖̣ "𝑋𝑜́𝑚". 𝑁𝑒̂́𝑢 𝑘ℎ𝑜̂𝑛𝑔 𝑡ℎ𝑖̀ 𝑐𝑜́ 𝑡ℎ𝑒̂̉ 𝑡𝑟𝑢̀𝑛𝑔 𝑡𝑒̂𝑛, 𝑛𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 𝑡𝑎 𝑘ℎ𝑜̂𝑛𝑔 𝑏𝑖𝑒̂́𝑡 𝑔𝑖𝑎𝑜 𝑐ℎ𝑜 𝑎𝑖. 𝐴𝑖 đ𝑎̃ 𝑐𝑜́ 𝑑𝑖̣𝑝 𝑣𝑖𝑒̂́𝑡 𝑡ℎ𝑢̛ ℎ𝑜̂̀𝑖 1955 𝑘ℎ𝑖 𝑐ℎ𝑖́𝑛ℎ 𝑞𝑢𝑦𝑒̂̀𝑛 2 𝑏𝑒̂𝑛 𝑐ℎ𝑜 𝑝ℎ𝑒́𝑝 𝑣𝑖𝑒̂́𝑡 𝑡ℎ𝑢̛ 𝑡𝑟𝑎𝑜 đ𝑜̂̉𝑖 ℎ𝑎̆̉𝑛 𝑠𝑒̃ 𝑛ℎ𝑜̛́ 𝑐ℎ𝑢𝑦𝑒̣̂𝑛 𝑛𝑎̀𝑦? Sau này, khi người ta bắt đầu có số nhà cho những nhà ở quê thì người ta không cần viết Xóm vào trong địa chỉ nữa. Rồi khi HTX hủy bỏ, Đội cũng tan biến nhưng có nhiều Làng "lười", để nguyên Đội cho tới ngày hôm nay. 𝗧𝗿𝗮𝗻𝗴, 𝗧𝗿𝗮̣𝗶, 𝗔̂́𝗽, 𝗚𝗶𝗮́𝗽, 𝗣𝗵𝗼̂́, Đ𝘂̛𝗼̛̀𝗻𝗴... 𝗹𝗮̀ 𝗴𝗶̀? Một miếng đất lớn do Quan lập ra thì gọi là Trang. Trại là nơi tập trung một số người để sinh sống, làm một việc gì đó có tính tạm thời. Giáp là một đơn vị được dùng trong thời gian ngắn rồi bỏ, được giữ lại lâu hơn ở Thanh Hóa. Nhưng như đã nói ở trên, tôi chỉ nói về vùng Nam Định, Thái Bình, Hà Nội, Bắc Ninh, Hà Đông mà thôi. Ấp là Trang lập ra phần lớn đời Lý/Trần. Dĩ nhiên vào Nam thì Ấp như Ấp Hàng Dầu có nghĩa khác hẳn. 𝐶𝑢̃𝑛𝑔 𝑥𝑖𝑛 𝑙𝑢̛𝑢 𝑦́ 𝑙𝑎̀ 𝑐ℎ𝑢̛𝑎 𝑐𝑜́ 𝑎𝑖 𝑐ℎ𝑢̛́𝑛𝑔 𝑚𝑖𝑛ℎ đ𝑢̛𝑜̛̣𝑐 𝐴̂́𝑝 𝐻𝑎̀𝑛𝑔 𝐷𝑎̂̀𝑢 𝑜̛̉ 𝑂̂𝑛𝑔 𝑇𝑎̣ 𝑙𝑎̀ 𝑡𝑢̛̀ 𝐻𝑎̀𝑛𝑔 𝐷𝑎̂̀𝑢 𝑜̛̉ 𝐻𝑎̀ 𝑁𝑜̣̂𝑖 𝑛ℎ𝑒́. 𝐶𝑜́ 𝑛ℎ𝑢̛̃𝑛𝑔 𝑔𝑖𝑎̉ 𝑡ℎ𝑢𝑦𝑒̂́𝑡 𝑘ℎ𝑎́𝑐 𝑛𝑢̛̃𝑎. 𝐵𝑎̀𝑖 𝑛𝑎̀𝑦 𝑥𝑖𝑛 ℎ𝑒̣𝑛 𝑠𝑎𝑢. Đường thì ai cũng biết rồi. Phố là một con đường có buôn bán ngày nay thì Đường nào mà chẳng buôn bán và đầu, cuối Phố nằm trong cùng một khu vực. Không thể có Phố chạy từ Tỉnh này sang Tỉnh khác được. Phố Thị Thị là Chợ đều có nghĩa là khu vực buôn bán chứ Phố Thị không phải là Thành Phố và Chợ búa. Ở Hà Nội, 36 Phố Phường thì ai cũng biết, đại khái là những con đường nhỏ có buôn bán. Phố ở Nam Định thì khác. Có khi vài ba Phố nằm trên một con đường chính, được chia ra gọi vì mỗi đoạn buôn bán một mặt hàng khác nhau. Tuy Thôn là đơn vị hành chính chính thức chứ không phải Làng, nhưng dân chúng trong Làng đôi khi lại tự gọi các khu vực nhỏ trong Làng là Thôn. Ví dụ như có Làng thì có 2 Thôn, cách nhau cái con đê. Rồi lâu ngày Thôn bên kia tách ra, xin phép để thành Làng. Tại sao lại tách ra như thế? Vì mới đầu ít người, chứ sau đông rồi, cái gì cũng tự túc được rồi, cả về mặt tâm linh thì người ta tách. Gia phả lúc đó thường sẽ ghi lại, vì Họ Tộc đó bắt đầu cũng được tách ra như trường hợp họ Lê Đình ở Thanh Hóa đã có thêm nhánh Tộc là Lê Viết sau 5 đời. 𝗧𝗲̂𝗻 𝗟𝗮̀𝗻𝗴 đ𝗮̣̆𝘁 𝘁𝗵𝗲𝗼 𝗰𝗮́𝗰𝗵 𝗻𝗮̀𝗼? Có khi đặt theo địa lý như Mộ Trạch, Hoạch Trạch, Thanh Trì, Mễ Trì, Mỹ Đà. Có khi đặt theo nghề như Bát Tràng, Nghi Tàm. Có khi đặt theo dòng họ có công khai phá như Phan Xá, Hoàng Xá. Có khi còn giữ nguyên chữ Vạn dù ngày nay chẳng còn là làng chài như Vạn Ti ở Bắc Ninh. Có khi do mong ước như Phong Mỹ, Phước Duyên, Trúng Đích vâng, Trúng Đích ở Đan Phượng, Hà Đông. Có khi do tình cờ, do phát âm như ở Cổ Gia thì lại có địa danh Cổ Ra chữ Gia bị phát âm thành Ra, như Ri cư. Có khi viết Nôm theo tên cũ là Hán như Làng Khuốc ở Thái Bình, tên Hán là Cổ Khúc. 𝗔𝗶 𝗹𝗮̣̂𝗽 𝗿𝗮 𝗟𝗮̀𝗻𝗴? Tùy bạn ở đâu. Nếu bạn ở những vùng "mới", do đất bồi ra biển hay do khai hoang thì Làng lập ra dưới chủ trương của Vua. Ví dụ như Nguyễn Công Trứ vào năm 1928 đã lập ra gần 100 làng, mỗi làng khoảng 20 người với gần 20 ngàn mẫu ruộng ở vùng cửa sông của Nam Định, Thái Bình nơi phù sa lấn biển. Đôi khi do ai đó tự đứng ra khai khẩn, thường sẽ được ghi nhận lại trong văn bản của Làng hoặc có khi trở thành Thần Hoàng của Làng. Vào thời đó, để khuyến khích khai phá theo tinh thần Khởi nghiệp Thung lũng điện tử, start-up thì nếu bạn kiếm được 20 mẫu đất hoang, chiêu mộ được 10 Đinh trở lên thì Vua cho bạn lập một Làng. Bạn sẽ được ưu đãi về thuế 3 năm không thu, về bắt lính 3 năm không bắt lính. Nếu làng bạn lập ra ngày càng to, đông dân cư thì có thể bạn còn được phong chức tước. Nhưng cũng có những người không nhận chức tước vì sợ bị lộ bí mật. Đây là trường hợp của các Cụ của anh Vũ Quốc Thịnh, các Cụ nhà tôi, các Cụ nhà cháu Nguyễn Hà Tường Anh. Họ làm quan cho Tây Sơn nên Vua Minh Mạng có ban chức cũng không dám ra "trình diện". Đôi khi không dám, đôi khi không muốn như trường hợp nhà cô Tường Anh, ghi hẳn vào, dặn dò con cái hay ghi vào Gia phả là không được làm việc cho triều Nguyễn. 𝑁𝑒̂́𝑢 𝑔𝑖𝑎 đ𝑖̀𝑛ℎ 𝑐ℎ𝑜 𝑝ℎ𝑒́𝑝, 𝑡𝑜̂𝑖 𝑠𝑒̃ 𝑘𝑒̂̉ 𝑙𝑎̣𝑖 𝑐ℎ𝑢𝑦𝑒̣̂𝑛 𝑐𝑎́𝑐 𝐶𝑢̣ 𝑙𝑎̀𝑚 𝑞𝑢𝑎𝑛 𝑟𝑎 𝑠𝑎𝑜, 𝑐ℎ𝑢̛́𝑐 𝑣𝑢̣ 𝑔𝑖̀, 𝑡𝑎𝑖 𝑠𝑎𝑜 𝑝ℎ𝑎̉𝑖 𝑡𝑟𝑜̂́𝑛... 𝑡𝑟𝑜𝑛𝑔 𝑚𝑜̣̂𝑡 𝑏𝑎̀𝑖 𝑘ℎ𝑎́𝑐 𝑐ℎ𝑖̉ 𝑙𝑎̀ 𝐺𝑖𝑎̉ 𝑡ℎ𝑢𝑦𝑒̂́𝑡 𝑑𝑢̛̣𝑎 𝑡𝑟𝑒̂𝑛 𝑐𝑎́𝑐 𝑣𝑎̆𝑛 𝑏𝑎̉𝑛 𝑡𝑜̂𝑖 đ𝑜̣𝑐 𝑜̛̉ 𝑞𝑢𝑒̂ 𝑐𝑢̉𝑎 𝑞𝑢𝑦́ 𝑣𝑖̣. Nếu còn khỏe thì trong bài tới tôi sẽ viết về hệ thống quản lý trong một Làng. Lý dịch, Phó lý, Lý trưởng, Hội đồng Kỳ mục... Đấy là những ai? Vì chúng ta đôi khi nghĩ Lý trưởng là oách lắm, ai cũng muốn làm. Thực tế không phải vậy. Để kết thúc bài này, tôi xin ghi lại vài địa danh của vài quý vị trong DHOT mà tôi quen biết làm kỷ niệm nhé. + Tỉnh Nam Định, Phủ Nghĩa Hưng, Huyện Nam Trực, Tổng Cổ Nông, Thôn Điện An. + Tỉnh Nam Định, Phủ Nghĩa Hưng, Huyện Ý Yên, Tổng Lạc Chính, Thôn Vọng Doanh Sở Thượng gọi tắt là Làng Sở Thượng. + Tỉnh Nam Định, Huyện Nam Trực, Tổng Cổ Gia, Xã Cổ Gia. + Tỉnh Thái Bình, Huyện Vũ Tiên, Tổng Tri Lai, Xã Tri Lai, Thôn Nghĩa Chính. 𝐻𝑢𝑦𝑒̣̂𝑛 𝑉𝑢̃ 𝑇𝑖𝑒̂𝑛 𝑠𝑎𝑢 𝑛𝑎̀𝑦 𝑔ℎ𝑒́𝑝 𝑐ℎ𝑢𝑛𝑔 𝑣𝑜̛́𝑖 𝐻𝑢𝑦𝑒̣̂𝑛 𝑇ℎ𝑢̛ 𝑇𝑟𝑖̀, 𝑡ℎ𝑎̀𝑛ℎ 𝑟𝑎 𝐻𝑢𝑦𝑒̣̂𝑛 𝑉𝑢̃ 𝑇ℎ𝑢̛. Riêng về cái tên Tỉnh Gia Định thì trước đó đã có ở miền Bắc. Nhà Nguyễn đã "thu hồi" tên Gia Định ngoài Bắc, lấy đặt tên cho vùng đất Gia Định của chúng ta. Hẹn một dịp khác tôi sẽ kể thêm. Thân tặng những người bạn mới quen trên DHOT. Thân tặng cô Bích Gia Long 66 Ngõ Con Mắt. Tặng 2 Nữ hiệp Thanh Mỹ, Tường Anh. Cảm ơn Thanh Mỹ đã viết một bài về G0 chứ ông chẳng muốn làm F0 của Covid chút nào. Cảm ơn đã "dí" ông, bắt ông ngồi làm việc thay vì được đi chơi. 𝟭𝟬𝟬 𝗡𝗮̆𝗺 𝗥𝗼̂̀𝗶 𝗖𝘂̃𝗻𝗴 𝗠𝗮̂𝘆 𝗧𝗿𝗼̛̀𝗶 𝑉𝑖𝑒̂́𝑡 đ𝑒̂̉ 𝑛ℎ𝑜̛́ 𝑙𝑎̣𝑖 𝑛𝑔𝑎̀𝑦 𝘤𝘩𝘪𝘢 𝘵𝘢𝘺 𝘣𝘢̀ 𝘰̛̉ 𝑏𝑒̂́𝑛 Đ𝑜̀ 𝑄𝑢𝑎𝑛, 𝑙𝑒̂𝑛 𝘭𝘢̣𝘪 𝐻𝑎̀ 𝑁𝑜̣̂𝑖 𝑣𝑎̀𝑜 𝑁𝑎𝑚. Quê xa ở chốn rất xa Có cây Đa phủ bao la đất trời Giếng Làng sâu tựa biển khơi Mắt ai thăm thẳm như cơi đựng trầu Có Mẹ lam lũ áo nâu Đường ruộng cắt nửa cả bầu trời xanh Có Bố trầm ngâm sau mành Ngoài phên mắt cáo, Bách Thanh ngẩng đầu Sáo Sậu giành với Sáo Nâu Ganh nhau tiếng hót trên đầu ngọn tre Trời Nồm, Bà quạt sau hè Im lìm đợi gió, bụi tre ngoài đồng Liến thoắng mấy chú Chích Bông Rạ thơm ai đốt phía ngoài đồng xa Tiếng chuông văng vẳng Cổ Gia Bát Tràng đã lót tận ra bờ rào Ao trong cá quẫy lao xao Sông Đào có tiếng nao nao gọi đò Đò ơi chóng sang này bờ Cháu tôi có việc, qua bờ Thành Nam Cái ngày cháu bước vào Nam Áo xanh bỏ lại Áo lam một mình *** Quê xa ở chốn rất xa Có Bà thương cháu, bao la đất trời Trăm năm Bà hoá mây Trời Cò vẫn đạp lúa trong lời Bà ru.

xa quê tập 1